Een Gezonde Generatie begint met een gezonde start tijdens de eerste 1000 dagen. Ouders spelen daarin een belangrijke rol. Daarom vinden we het belangrijk het ouders makkelijker te maken hun kind een goede start te geven. Ook jij kunt daaraan bijdragen!
De eerste duizend dagen, geteld vanaf het moment van de bevruchting tot de tweede verjaardag, zijn cruciaal voor de rest van ons leven. In geen enkele periode worden er meer biologische mijlpalen gehaald dan in die eerste duizend dagen. Hier moet je het de rest van je leven mee doen. Hoe beter die basis is, hoe groter de kans op een gezond leven.
12
In de eerste twaalf weken na de bevruchting worden alle organen aangelegd
80%
van de hersenontwikkeling vindt plaats tijdens de 1e1000 dagen
14,2%
van alle kinderen geen goede start heeft bij de geboorte
Kinderen een gezonde start geven
Tijdens de eerste duizend dagen van een kind kan de grootste gezondheidswinst behaald worden; fysiek, sociaal en mentaal. De ultieme vorm van preventie dus. Door te investeren in een gezonde start verkleinen we de kans op gezondheidsproblemen als hart- en vaatziekten, longziekten, diabetes, depressie, overgewicht, kanker en verslavingen. Én vergroten we de kans op een gezond, gelukkig en kansrijk leven. Investeren in een goede start tijdens de eerste duizend dagen, betekent vooral investeren in de belangrijkste personen in het leven van een kind: de ouders.
Wat doen wij?
Sinds 2019 werken we samen met de Bernard van Leer Foundation en Noaber Foundation aan het project 1e1000 dagen; een gezonde basis voor een Gezonde Generatie. We geloven dat wanneer we als samenleving goed voor (aanstaande) ouders zorgen en ouders goed voor zichzelf, we een sterke basis voor gezonde kinderen bouwen. Wij dragen ons steentje daaraan bij door:
In de baby- en peutertijd worden iedere dag miljoenen verbindingen aangelegd in de hersenen van je kind. Die verbindingen vormen een belangrijke basis voor alles wat je kind later kan leren en ontwikkelen. Je kunt als ouder met hele kleine dingen in de dagelijkse verzorging en omgang met je baby of peuter daaraan positief bijdragen. Zoals je kind knuffelen, troosten en aandacht geven. Elke keer als je ’s nachts je bed uitgaat als je baby huilt om hem of haar te troosten, alle liefdevolle knuffels die je geeft en elk boekje dat je voorleest: het heeft een enorm effect!
We geven je graag een paar tips.
Je kind voelt zich fijn en veilig als je laat merken dat je om hem of haar geeft. Dat kan je doen door je kind vaak in je armen te nemen, te wiegen en door hem of haar regelmatig een knuffel te geven. Spreek je liefde voor je kind ook uit door te zeggen ‘ik hou van jou’ en ‘ik vind je lief’.
Hele jonge kinderen kunnen zichzelf nog niet troosten als zij huilen; daar hebben ze jou als ouder voor nodig. Iedere keer dat jij je kind liefdevol troost help je verbindingen in zijn of haar hersenen aan te maken. Verbindingen die ervoor zorgen dat jij en je kind zich gezond hechten en die je kind leren omgaan met lastige emoties, spanning en stress.
Elke keer als je contact maakt met je baby of peuter zorgt dat voor duizenden positieve verbindingen in de hersenen. Zoals alle vrolijke en veilige geluidjes die je maakt, het spelen van kiekeboe, verhaaltjes die je vertelt, het complimentje dat je geeft of liedjes die je zingt voor je kind. Zo kan het brein van jouw kind zich gezond ontwikkelen.
Praat en speel met je baby of peuter en (h)erken wat jij bij hem ziet. Kijkt je baby naar een voorwerp? Pak het maar op en geef het aan hem. Waarom? Je bevestiging stimuleert zijn interesse en nieuwsgierigheid.
Help je kind bij het benoemen van wat hij voelt. Hoe klein je kindje ook is. Zeg dingen als: je voelt je verdrietig, hè, ik zie traantjes in je ogen. Klopt dat? Of: Klopt het dat je boos bent? Ik zie je gebalde vuistjes. Laat zien dat die gevoelens oké zijn en dat je er voor hem of haar bent. Gevoelens en emoties leren benoemen zorgt ervoor dat jouw kind later goed om kan gaan met stress en tegenslag.
Veel ouders voelen zich regelmatig onzeker: doe ik het wel goed? Of hebben het gevoel dat anderen negatief over hun ouderschap praten of denken. Maar iedere ouder heeft ‘positieve ouderervaringen’ nodig: dat je trots bent op jezelf en wat je doet, als ouder van je kind. Stel jezelf af en toe de vraag: Welke dingen doe jij goed als ouder? Waar ben je trots op?
Probeer om met je kind in gesprek te blijven. Vraag je kind of het lukt om geen alcohol te drinken. Als jouw kind aangeeft dat hij/zij wel eens gedronken heeft, bespreek dan samen met je kind waarom het lastig was om nee te zeggen. Is het wel gelukt om niet te drinken, beloon dit dan door te zeggen dat je trots bent!
Het is belangrijk dat je als ouder goed voor jezelf zorgt. Maar wist je dat je daarmee ook bijdraagt aan een gezonde ontwikkeling van je kind? Wanneer jij zelf goed in je vel zit, kun je ook die goede ouder zijn voor je kind.
72%
van de ouders voelt zich aan het eind van de dag moe of kapot
Voor 90%
van de gezinnen is de grootste uitdaging de combinatie van werk en gezin
Vergeet niet dat je een ontzettend belangrijke rol vervult. Dat jij de start vormt van een nieuw mensenleven. Dat het allemaal nieuw is en dat je fouten mag maken. Dat je allerlei emoties mag voelen en dat je het ook lastig mag vinden. Dat je om hulp mag vragen als je het even niet meer ziet zitten, vragen hebt of ondersteuning zoekt. Want ouderschap hoef je niet alleen te doen!
Soms lukt het niet je kind voldoende aandacht te geven. Bijvoorbeeld als je te moe bent en niet lekker in je vel zit. Of als je zorgen hebt en je je gestrest voelt. Of als je zelf als kind nare ervaringen hebt meegemaakt en je bang bent dat jij je kind hetzelfde zult aandoen. Het kan lastig zijn om de ouder te zijn die je graag zou willen zijn, zeker als jij vroeger thuis niet de aandacht hebt gekregen die je toen nodig had. Weet dat je daarin niet alleen bent en hulp kunt krijgen.
Wordt het je allemaal even te veel? Weet dat alle ouders er weleens doorheen zitten en hulp kunnen gebruiken. Er is vast wel iemand in de buurt zoals een buurvrouw, vriend(in) of tante waar je je verhaal aan kwijt kan of die kan helpen met de zorg voor jouw baby of peuter. Je bent écht nog steeds een goede ouder als jij en je kind ook buiten het gezin iemand hebben op wie jullie kunnen steunen.
Stress, spanning, ruzies, gevoelens van onmacht of onzekerheid: het overkomt iedere ouder. Schaam je niet, voel je niet schuldig. Zoek steun of hulp bij betrouwbare mensen om je heen. Daarmee bied je óók voor je kind een warme, veilige omgeving.
Anoniem bellen of chatten met iemand kan ook. Kijk hieronder bij ‘Een luisterend oor of advies nodig? Gewoon doen!’.
Heb je zelf als kind thuis te weinig veiligheid, liefdevolle zorg en aandacht gehad? Of heb je last van nare herinneringen uit je eigen kindertijd? Je bent niet de enige ouder die hiermee te maken heeft. Als je zelf geen goed voorbeeld gehad hebt, kan het lastig zijn om vertrouwen te hebben in jezelf als ouder. Praat erover met iemand die je vertrouwt.
Wist je dat de meeste ouders met eigen nare jeugdervaringen zelf wel een goede en liefdevolle ouder voor hun kind (kunnen) zijn? Het belangrijkste is dat je jouw valkuilen en gevoeligheden herkent bij jezelf en erover praat. Het helpt als je je bewust bent van het effect dat je eigen jeugdervaringen hebben (gehad) op jou. Daarmee kun jij het verschil maken voor jouw kind!
Soms is het lastig om je te verplaatsen in je kind, vooral als hij of zij gedrag vertoont dat je lastig vindt. Bedenk: je kind wil vooral jouw liefde en waardering. Zijn gedrag is er niet op gericht om jou af te wijzen of te pesten. Een voorbeeld: Stel, je wordt gek van je huilende baby of peuter. Het kan jou helpen te weten dat het huilgedrag een manier van je kind is om contact met jou te maken. Op dat moment kan hij of zij dat niet op een andere manier. Jouw reactie op het gehuil is zó belangrijk. Door je kind te troosten en te kalmeren zie en hoor jij je kind echt.
Vind je het moeilijk om je te verplaatsen in je kind en zijn of haar gedrag te begrijpen als manier om je liefde te vragen? Of denk je vaak: mijn kind doet dit expres om mij uit te testen of mijn kind houdt niet (genoeg) van mij? Dan kan het zijn dat je je door het gedrag afgewezen, boos of schuldig voelt of je misschien schaamt. Dit overkomt meer ouders en het heeft vaak te maken met eigen jeugdervaringen of hoe (on)zeker je je voelt in je ouderschap. Als je dit herkent: bespreek het eens met je huisarts of met iemand anders die iets weet over ouder-kind-relaties. Er zijn allerlei mogelijkheden in Nederland om ouders hierbij te ondersteunen. Zie ook hieronder bij een luisterend oor of advies nodig
Heb je last van veel stress in je gezin of heb je behoefte aan (tijdelijke) ondersteuning bij je ouderschap? Vraag bij het consultatiebureau (Jeugdgezondheidszorg/GGD) of bij het Centrum voor Jeugd & Gezin (CJG) in jouw buurt naar mogelijkheden voor steun bij ouderschap. Bedenk: het is NOOIT te vroeg om steun te vragen, zeker niet als het gaat om zoiets belangrijks als jouw ouderschap en je relatie met je kind(eren).
– Ben je in jouw buurt op zoek naar hulp bij het opvoeden? Op de website www.opvoeden.nl/cjg kun je jouw gemeente invullen, en vind je de website en het telefoonnummer van de organisatie waar jij terecht kunt.
– Ouders met kinderen van 0-4 jaar kunnen bij de Ouderchat van de Groeigids (GGD) terecht om vragen te stellen aan jeugdverpleegkundigen.
– Voor mensen die behoefte hebben aan een luisterend oor of een goed gesprek is de luisterlijn bereikbaar via: 0900 0767 en chat.
– Voor als jij meer dan anders last hebt van angst, somberheid of andere klachten kun je bellen met Mind Korrelatie. Bereikbaar via: 0900 1450 en via de chat.
– Even sparren over alles rondom ouderschap en opvoeding kan met iemand van De Oudertelefoon. Bel dan met 085 130 46 58 of kom in contact via de chat.
– Kun je als gezin wel wat laagdrempelige hulp gebruiken? Dan is een van onderstaande initiatieven misschien iets voor jou:
www.buurtgezinnen.nl
www.steunouder.nl
www.meeleefgezin.nl
www.home-start.nl
www.samen-oplopen.nl
De eerste duizend dagen, geteld vanaf het moment van de bevruchting tot de tweede verjaardag, zijn cruciaal voor de rest van ons leven. In geen enkele periode worden er meer biologische mijlpalen gehaald dan in die eerste duizend dagen. Hier moet je het de rest van je leven mee doen. Hoe beter die basis is, hoe groter de kans op een gezond leven.
Ouders en verzorgers spelen een heel belangrijke rol in het leven van hun kind(eren), al vanaf het prille begin. Die waarde mag veel meer gezien én gewaardeerd worden. In het belang van een goede start van hun kind in die cruciale fase van de eerste 1.000 dagen. Steun en waardering zijn voor ouders heel belangrijk om de ouder te kunnen zijn die ze willen zijn.
De gezondheidsfondsen (verenigd in de Samenwerkende Gezondheidsfondsen) weten hoe belangrijk een gezonde start en steun voor ouders en verzorgers tijdens de eerste 1.000 dagen is. Daarom hebben wij dit initiatief genomen, samen met de Bernard van Leer Foundation en de Noaber Foundation.
Het belang van meer waardering en steun voor ouders en verzorgers in de eerste 1.000 dagen wordt benadrukt door prof. Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam: “Als je als ouder of verzorger steun ervaart en wordt gewaardeerd, dan helpt dat om goed voor je kind te kunnen zorgen. Dit is altijd belangrijk en al helemaal tijdens de eerste 1.000 dagen. Vanaf de preconceptie tot ongeveer de tweede verjaardag ontwikkelen de organen, hersenen, het zenuwstelsel en immuunsysteem van het kind zich razendsnel. Op geen enkel ander moment in het leven worden er meer biologische mijlpalen behaald. In die periode wordt het fundament voor de rest van het leven gelegd, zowel fysiek als mentaal en sociaal. Belangrijk om dan als ouders en verzorgers te voelen dat je er niet alleen voor staat. Want, zoals een treffend Afrikaans gezegde luidt: ‘it takes a village to raise a child."
De gezondheidsfondsen (verenigd in de Samenwerkende Gezondheidsfondsen) zien ook het grote belang van een gezonde start en steun voor ouders en verzorgers tijdens de eerste 1.000 dagen. Zij hebben daarom, als onderdeel van het programma ‘de Gezonde Generatie’, samen met de Bernard van Leer Foundation en de Noaber Foundation, het initiatief genomen voor deze campagne. Binnen deze campagne is extra aandacht voor het belang van veilig opgroeien. Dit is mogelijk gemaakt met kennis vanuit Augeo Foundation en door een financiële investering door een collectief van elf kinderfondsen en vermogensfondsen.
Heb je vragen, opmerkingen of verzoeken? Neem dan gerust contact met ons op.
gezondegeneratie@gezondheidsfondsen.nl
Eleanne Plaizier
Projectleider Veilig opgroeien & 1e 1000 dagen
