Veelgestelde vragen

• Waarom werken gezondheidsfondsen samen aan preventie?

  Onze gezamenlijke missie is Langer Gezond Leven voor iedereen in Nederland. Het aantal (chronisch) zieken in Nederland neemt echter al jaren toe en het aantal jaren dat we in goede gezondheid leven gaat achteruit. De druk op onze zorg stijgt en onze jeugd loopt steeds grotere maar ook vermijdbare gezondheidsrisico’s op. Nog altijd roken veel jongeren, eten en drinken veel kinderen en jongeren ongezond en hebben veel jongeren last van stress en prestatiedruk. Dit tij willen wij keren en daarom is het noodzakelijk om meer prioriteit te geven aan gezondheid en preventie.

• Waar werken jullie aan met De Gezonde Generatie?

  We willen een omgeving creëren die de jeugd verleidt tot gezond gedrag. Om dit mogelijk te maken richten we ons op dat kinderen:
  - gezond ter wereld komen en liefdevol en veilig kunnen opgroeien;
  - opgroeien in een gezonde voedselomgeving
  - rookvrij, vapevrij en e-sigaretvrij kunnen opgroeien
  - opgroeien in een samenleving waarin het voor hen makkelijker en normaal is om geen alcohol te drinken
  - de hele dag bewegen in plaats van 80% van de dag te zitten
  - minder ongezonde stress en prestatiedruk ervaren, en sociaal emotionele vaardigheden in het onderwijs net zo’n belangrijke plek krijgen als taal en rekenen.

• Hoe is de Gezonde Generatie ontstaan?

  Het meerjarenprogramma Gezonde Generatie is in november 2017, in navolging van de Rookvrije Generatie, door de Samenwerkende GezondheidsFondsen (SGF) vastgesteld in opdracht van de Stichting Loterijacties Volksgezondheid (SLV). De wens is om krachten te bundelen in het belang van de volksgezondheid en preventie in Nederland.
  
  

• Wat is de Gezonde Generatie?

  De Gezonde Generatie is een meerjarenprogramma van de Samenwerkende GezondheidsFondsen, met als doel om vandaag al de omgeving van kinderen gezonder te maken en zo de gezondste jeugd in 2040 te realiseren.

• Waarom hebben de Samenwerkende Gezondheidsfondsen samen met kinder- en vermogensfondsen dit initiatief genomen?

  De gezondheidsfondsen (verenigd in de Samenwerkende Gezondheidsfondsen) zien ook het grote belang van een gezonde start en steun voor ouders en verzorgers tijdens de eerste 1.000 dagen. Zij hebben daarom, als onderdeel van het programma ‘de Gezonde Generatie’, samen met de Bernard van Leer Foundation en de Noaber Foundation, het initiatief genomen voor deze campagne. Binnen deze campagne is extra aandacht voor het belang van veilig opgroeien. Dit is mogelijk gemaakt met kennis vanuit Augeo Foundation en door een financiële investering door een collectief van elf kinderfondsen en vermogensfondsen.

• Waarom een ode aan ouders?

  Ouders en verzorgers spelen een heel belangrijke rol in het leven van hun kind(eren), al vanaf het prille begin. Die waarde mag veel meer gezien én gewaardeerd worden. In het belang van een goede start van hun kind in die cruciale fase van de eerste 1.000 dagen. Steun en waardering zijn voor ouders heel belangrijk om de ouder te kunnen zijn die ze willen zijn.
  
  De gezondheidsfondsen (verenigd in de Samenwerkende Gezondheidsfondsen) weten hoe belangrijk een gezonde start en steun voor ouders en verzorgers tijdens de eerste 1.000 dagen is. Daarom hebben wij dit initiatief genomen, samen met de Bernard van Leer Foundation en de Noaber Foundation.
  
  Het belang van meer waardering en steun voor ouders en verzorgers in de eerste 1.000 dagen wordt benadrukt door prof. Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam: “Als je als ouder of verzorger steun ervaart en wordt gewaardeerd, dan helpt dat om goed voor je kind te kunnen zorgen. Dit is altijd belangrijk en al helemaal tijdens de eerste 1.000 dagen. Vanaf de preconceptie tot ongeveer de tweede verjaardag ontwikkelen de organen, hersenen, het zenuwstelsel en immuunsysteem van het kind zich razendsnel. Op geen enkel ander moment in het leven worden er meer biologische mijlpalen behaald. In die periode wordt het fundament voor de rest van het leven gelegd, zowel fysiek als mentaal en sociaal. Belangrijk om dan als ouders en verzorgers te voelen dat je er niet alleen voor staat. Want, zoals een treffend Afrikaans gezegde luidt: ‘it takes a village to raise a child."

• Waarom zijn de eerste 1000 dagen zo belangrijk?

  De eerste duizend dagen, geteld vanaf het moment van de bevruchting tot de tweede verjaardag, zijn cruciaal voor de rest van ons leven. In geen enkele periode worden er meer biologische mijlpalen gehaald dan in die eerste duizend dagen. Hier moet je het de rest van je leven mee doen. Hoe beter die basis is, hoe groter de kans op een gezond leven.

• Is er meer aandacht nodig?

  Helaas wel. Ingrijpende jeugdervaringen kunnen zorgen voor schadelijke stress in het zich ontwikkelende kinderbrein. Dit kan de ontwikkeling van het immuunsysteem en de stressrespons beïnvloeden, wat gepaard gaat met een verhoogd risico op ongezond gedrag zoals roken, alcoholgebruik, te weinig lichaamsbeweging en ongezonde voeding. Ook gaan ingrijpende jeugdervaringen gepaard met een grotere kans op ernstige (chronische) ziekten, zoals astma, diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Dit geldt ook voor psychische gezondheidsproblemen, zoals angststoornissen en depressies. Belangrijk is wel te benadrukken dat ingrijpende jeugdervaringen niet noodzakelijk voor iedereen tot gezondheidsschade leiden. Dat komt omdat er ook beschermende factoren aanwezig kunnen zijn, zoals betrouwbare steunfiguren, positieve ervaringen en karaktereigenschappen die de natuurlijke veerkracht van het kind verhogen.

• Waarom wordt hier aandacht aan besteed door de gezondheidsfondsen?

  De Gezonde Generatie begint bij een gezonde basis. Daarom maken we ons sterk voor het veilig opgroeien van kinderen, het versterken van veerkracht van ouders en kinderen, het bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van het (kinder)brein en het voorkómen van gezondheidsschade door ingrijpende jeugdervaringen. Door oog te hebben voor ingrijpende jeugdervaringen als veelvoorkomende onderliggende factor voor ongezond gedrag en gezondheidsschade, en door in te zetten op het voorkómen ervan, willen we de impact van het programma Gezonde Generatie nog verder vergroten.
  
  Dit programma is een samenwerking tussen een collectief van kinder- en vermogensfondsen, Augeo, inhoudelijke experts op het terrein van ingrijpende jeugdervaringen en de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF). Hiermee wordt voor het eerst in Nederland de preventie van ingrijpende jeugdervaringen opgenomen in een integrale gezondheidsvisie met een preventieve doelstelling en een langetermijnperspectief.
  

• Zijn ingrijpende jeugdervaringen te voorkomen?

  Natuurlijk is niet alles te voorkómen, maar we weten inmiddels wel uit wetenschap en praktijk dat ingrijpende jeugdervaringen deels te voorkómen zijn, en ook dat (gezondheids)schade als gevolg ervan kan worden voorkómen of in ieder geval beperkt. Diverse studies en voorbeelden uit het buitenland tonen aan dat een belangrijke (eerste) stap in een effectieve aanpak is: het taboe doorbreken, mensen ervan bewust maken dat het meemaken van ingrijpende jeugdervaringen iedereen kan overkomen en hoe belangrijk het is om erover te praten met iemand die je vertrouwt. Vandaar dat wij de jongerencampagne ‘Je Monster de Baas’ gelanceerd hebben met als kernboodschap: “Nare ervaringen kunnen je leven beheersen. Zoek steun en praat erover. Dat helpt.” Verder is het belangrijk dat we het als samenleving ouders makkelijker maken om hun kinderen veilig op te laten groeien zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot veerkrachtige volwassenen. Door ouderschap meer te waarderen en erkennen, gedegen informatie te delen over veilig opgroeien en sociale steun te stimuleren.

• Op wie richten jullie je?

  Vooral op de overheid, de voedingsbranche en het maatschappelijk middenveld. Onze overheid zet vooral in op voorlichting/educatie van gezonde leefstijl, maar pakt de ongezonde voedselomgeving onvoldoende aan. De voedingsbranche moet veel gezondere producten leveren en geen reclame voor ongezonde voeding meer op kinderen richten. Vooral willen we dat scholen, sportkantines en andere plekken waar veel kinderen komen, gezonde voedselomgevingen worden. Daarbij is ieders hulp welkom.

• Wat willen jullie bereiken?

  We willen dat de Nederlandse jeugd in 2040 een gezond voedingspatroon heeft en leeft in een gezonde voedselomgeving, waarin gezond eten en drinken de norm is. Wij stimuleren regelgeving die in elk geval de voedselomgeving van kinderen gezonder maakt. We willen:
  - dat gezonde voeding goedkoper is dan ongezonde voeding
  - marketing van ongezonde voeding gericht op kinderen tot 18 jaar verbieden
  - dat alle omgevingen waar veel kinderen komen vooral gezond eten en drinken aanbieden
  - een meer ambitieuze productverbeteringsaanpak waarin minder suiker, zout en verzadigd vet wordt toegevoegd aan producten
  

• Wat is de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie?

  De Alliantie is een samenwerkingsverband dat op 13 oktober 2020 is opgericht door Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting, in samenwerking met gemeente Amsterdam, JOGG en UNICEF Nederland. Wij zijn onderdeel van Gezonde Generatie, een programma van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF). Gezonde Generatie wil de Nederlandse jeugd in 2040 de gezondste ter wereld te maken.
  

• Waarom is het belangrijk om te voorkomen dat jongeren gaan drinken?

  Nederlandse jongeren drinken veel en vaak vergeleken met hun Europese leeftijdsgenoten. Ook beginnen ze op jonge leeftijd: de gemiddelde leeftijd waarop jongeren in Nederland voor het eerst drinken is ongeveer 13 jaar. De basis voor alcoholgebruik wordt in belangrijke mate in de jeugd gelegd. Jongeren die vroeg beginnen met drinken, drinken als volwassene vaker en meer.

• Hoe kunnen we alcohol drinken minder vanzelfsprekend maken?

  We gaan voor een Gezonde Generatie die opgroeit in een samenleving waarin het makkelijk en normaal is om geen alcohol te drinken. In een omgeving die daarbij ondersteunt. Daarom zetten we in op het realiseren van maatregelen die deze omgeving voor jongeren creëren. Van bijvoorbeeld maatregelen die gaan over beschikbaarheid, marketing en prijs weten we al dat ze erg effectief zijn. Door de sociale norm en omgeving te veranderen, vergroten we de kans dat de volgende generatie als volwassenen minder vaak en minder veel zullen drinken. Dat draagt bij aan meer gezonde levensjaren.

• Wat is de invloed van volwassenen op het alcoholgebruik van jongeren?

  Volwassenen hebben grote invloed op het alcoholgebruik van jongeren, vaak meer dan ze zelf denken. Ouders die alcohol drinken, hebben vaker kinderen die ook drinken.
  Het zien drinken van ouders en andere volwassenen speelt een grote rol in het alcoholgebruik van jongeren en studenten: bijvoorbeeld na afloop van een kinderfeestje, als de jeugd nog sport of tijdens een familiediner. Naast het alcoholgebruik van ouders en andere volwassenen, speelt ook de manier van opvoeden een rol. Zij kunnen dus een grote, positieve rol spelen in het voorkomen van alcoholgebruik van jongeren.

• Welke gezondheidsrisico’s worden veroorzaakt door alcohol?

  Veel mensen weten niet dat de gezondheidsrisico’s al toenemen door het drinken van één glas per dag. Dus ook bij het drinken van weinig alcohol loop je een verhoogd risico op veel soorten aandoeningen. Alcohol kan 7 soorten kanker en 200 andere aandoeningen veroorzaken, waaronder ernstige maag-, lever- en darmziekten. Daarnaast kan het bij jongeren een gevaar vormen voor de hersenontwikkeling.

Overige vragen

• Wat is de invloed van de omgeving op het alcoholgebruik van jongeren?

  Het drinken van alcohol lijkt in Nederland zo gewoon, dat het voor veel jongeren moeilijk is om niet te drinken. De sociale omgeving van jongeren heeft hier invloed op.
  
  Jongeren vinden het moeilijk om niet te drinken als anderen, bijvoorbeeld ouders of vrienden, dat wel doen. Ook het zien van alcoholreclame en alcoholgebruik in (social-)media heeft invloed op jongeren. De fysieke omgeving heeft ook invloed op jongeren. Denk aan het aantal plekken waar je alcohol kunt kopen en het aanbod van alcohol in de omgeving.
  

• Staat je vraag er niet tussen?

  Stuur een mail naar gezondegeneratie@gezondheidsfondsen.nl.